سیمای مهدی در قرآن و روایات

قرآن کریم، در آیات متعددی با قاطعیت از پیروزی نهایی اسلام، غلبه‌ صالحان و پارسایان، کوتاه شدن دست زورگویان و آینده‌ درخشان و سعادتمندانه‌ بشریت سخن می‌گوید

قرآن کریم، در آیات متعددی با قاطعیت از پیروزی نهایی اسلام، غلبه‌ صالحان و پارسایان، کوتاه شدن دست زورگویان و آینده‌ درخشان و سعادتمندانه‌ بشریت سخن می‌گوید:

او کسی است که فرستاده‌ خود را با هدایت و دین حق فرستاد، تا آن را بر همه‌ ادیان غالب گرداند، هرچند مشرکان کراهت داشته باشند. و هر آینه در زبور پس از ذکر [تورات] نوشتیم: «بندگان شایسته‌ام وارث (حاکم) زمین خواهند شد.

به درستی که زمین از آنِ خداوند است و آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد واگذار می‌کند؛ و سرانجام (نیک) برای پارسایان است. و می‌خواهیم بر مستضعفان زمین منت نهاده و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم. خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند وعده می‌دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان‌گونه که به پیشینیان آنها خلافت روی زمین را بخشید؛ و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده، پابرجا و ریشه‌دار خواهد ساخت؛ و ترسشان را به امنیت و آرامش مبدل می‌کند، آن‌چنان که تنها مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نخواهند ساخت. و کسانی که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند

همان‌گونه که مشاهده می‌شود، قرآن کریم به صورت قطعی و یقینی خبر از غلبه‌ دین اسلام بر سایر ادیان و سخن از حکومت صالحان و پارسایان بر سراسر زمین می‌گوید. از اینجا می‌توان نتیجه گرفت که اندیشه‌ مهدویت یک اندیشه‌ جهانی و یک فلسفه‌ بزرگ برای آینده‌ انسان و بشریت است.

مهدی در روایات

صرف‌نظر از آیات قرآن، مجموعه‌ بسیار وسیعی از روایات در مجامع معتبر روایی، اعم از منابع اهل سنت و منابع شیعی، وجود دارد که به مسأله‌ مهدویت و تبیین ابعاد و جوانب مختلف آن پرداخته‌اند. برخی از عناوین و محورهای کلی درباره‌ مهدی موعود، که در روایات به تفصیل بیان شده‌اند، عبارت است از:

أ. ذکر جزئیات تولد آن حضرت؛

ب. بیان نسب خانوادگی او؛

ج. تأکید بر عمر و غیبت طولانی او؛

د. بشارت به ظهور آن حضرت؛

هـ . بیان علائم ظهور.

و. بیان جزئیات و ویژگی‌های عصر حضور.

کثرت روایات مربوط به مهدویت به اندازه‌ای است که برای هیچ کس جای تردیدی درباره‌ آن وجود مقدس باقی نمی‌گذارد. حتی روایاتی که اهل سنت از پیامبر اکرم درباره‌ حضرت مهدی نقل کرده‌اند به تصدیق عده‌ای از علمای خودشان به حد تواتر می‌رسد و گروهی از اندیشمندان و پژوهش‌گران اهل سنت اعتقاد به آن حضرت را مورد اتفاق همه‌ فرقه‌های اسلامی دانسته‌اند. (ر.ک: ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 2، ص 535) عده‌ای دیگر از اندیشمندان اهل سنت نیز کتاب‌های مستقلی درباره‌ آن حضرت و علائم ظهور او نوشته‌اند. شهید صدر درباره‌ کثرت روایات درباه‌ مهدی موعود می‌گوید: با جستجوی ناقصی که داشتم در مجامع حدیثی اهل سنت چهارصد حدیث از پیامبر درباره‌ مهدی موعود یافتم و در مجموع بیش از شش هزار حدیث در مجامع مختلف روایی، اعم از کتاب‌های اهل سنت و شیعه، درباره‌ مهدی موعود آمده است